Chào mừng bạn đến với Trang thông tin điện tử của Hội Hữu nghị Việt Nam - Rumani * Bine ati venit la Website al Asociatiei de Prietenie Vietnam - România * Welcome to Website of Friendship Association Vietnam - Romania

Trang chủ / Tin tức - Sự kiện / Dấu ấn hợp tác văn hoá trong quan hệ song phương Việt Nam - Rumani

Dấu ấn hợp tác văn hoá trong quan hệ song phương Việt Nam - Rumani

29/05/2025

Năm 2025 là năm kỷ niệm 75 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam – Rumani (03/2/1950 – 03/2/2025). Trong hành trình 75 năm qua, đã có nhiều dấu ấn hợp tác về chính trị, kinh tế và cả trong lĩnh vực văn hoá giữa hai nước. Về vấn đề này, phóng viên Đài TNVN có cuộc phỏng vấn Tiến sĩ Ngữ văn Anh- Rumani Lê Thế Quế, người đã có nhiều năm nghiên cứu văn hoá trong quan hệ quốc tế.

Trường ĐHTH Babes-Bolyai Cluj-Napoca, Rumani nơi đã đào tạo hàng trăm sinh viên và nghiên cứu sinh Việt Nam. Ảnh: Romania -Insider.com

Pv: Thưa Tiến sĩ Lê Thế Quế, khi nghiên cứu về quan hệ Việt Nam – Rumani trong lĩnh vực văn hoá, ông có cảm nhận như thế nào?

Ts. Lê Thế Quế: Tôi có may mắn đã từng sống và học tập tại Rumani gần 9 năm. Trong cảm nhận của tôi, điểm nổi bật nhất trong quan hệ văn hóa Việt Nam - Rumani là chiều sâu của ký ức lịch sử. Nhiều thế hệ người Việt từng học tập, làm việc tại Rumani từ những năm 1960- 1980 vẫn luôn luôn giữ tình cảm đặc biệt đối với đất nước này, mà chúng tôi coi là quê hương thứ hai. Họ không chỉ mang về kiến thức mà còn mang về một phần văn hóa Rumani. Đó là tinh thần cởi mở, tinh tế trong nghệ thuật và sự trân trọng văn hóa dân tộc. Ở chiều ngược lại, Việt Nam trong mắt nhiều người Rumani không chỉ là một quốc gia châu Á xa xôi mà họ xem là một đất nước giàu bản sắc, kiên cường và giàu truyền thống, đặc biệt là truyền thống chống ngoại xâm. Điều này có được là nhờ những hoạt động văn hóa từ nghệ thuật dân gian đến ẩm thực rồi âm nhạc. Văn hóa ở đây đóng vai trò như một công cụ ngoại giao, nó làm cho hình ảnh của Việt Nam đối với người dân Rumani và người dân Rumani đối với chúng tôi rất gần gũi và đáng mến. Tuy vậy, tôi cũng cảm nhận mối quan hệ văn hóa này đang dần dần mang tính hoài niệm, nó phụ thuộc nhiều vào thế hệ đi trước như lớp người trước chúng tôi hoặc sau chúng tôi một chút.

Pv: Theo ông, đâu là những hoạt động nổi bật trong lĩnh vực hợp tác văn hóa giữa hai nước mà ông cho là đáng ghi nhớ?

Ts. Lê Thế Quế: Thứ nhất là Rumani là 1 trong 10 nước đầu tiên đã thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Vấn đề thứ hai mà tôi thấy nổi bật trong 75 năm qua là trao đổi về giáo dục và đào tạo. Thật ra trao đổi là hai chiều nhưng vì chúng ta thiết lập quan hệ ngoại giao với Rumani trong điều kiện đất nước có chiến tranh, có rất nhiều khó khăn. Do đó, thực chất là Rumani đã hỗ trợ, viện trợ cho chúng ta đào tạo cán bộ cho tương lai của đất nước. Ngay từ năm 1955, những học sinh và sinh viên Việt Nam đầu tiên đã được Việt Nam gửi sang Rumani để theo học các trường đại học và năm của tôi (năm 1968) là trên 300 sinh viên Việt Nam đã được gửi sang Rumani để theo học nhiều lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, khoa học kỹ thuật, y học, âm nhạc và nghệ thuật. Cho đến nay đã có hơn 4000 cán bộ Việt Nam được đào tạo tại các trường đại học ở Rumani ở trình độ đại học và sau đại học. Trong lĩnh vực nghệ thuật, âm nhạc có rất nhiều nghệ sĩ Việt Nam được sang học tập nghiên cứu ngay thủ đô Bucharest và chính họ đóng một vai trò rất quan trọng trong việc truyền bá văn hóa, nghệ thuật giữa hai nước.

Cuốn tiểu thuyết “Khu rừng những người bị treo cổ” của nhà văn Rumani Liviu Rebreanu được dịch sang tiếng Việt. Ảnh: Lê Huy

Pv: Thưa ông, lĩnh vực văn học và dịch thuật cũng đóng vai trò như một kênh giao lưu văn hóa quan trọng, ông có thể chia sẻ thêm?

Ts. Lê Thế Quế: Tôi thấy văn học Rumani là một nền văn học phong phú, có nhiều nhà văn nổi tiếng. Văn học Rumani được nhiều dịch giả trước đây chuyển ngữ từ tiếng Pháp sang tiếng Việt. Nhưng từ khi các cựu sinh viên Việt Nam, những người đã được đào tạo tiếng Rumani tại các ngành ngữ văn về nước thì nhiều người nhiệt tình thực hiện những dự án về dịch thuật của mình. Có một số dịch giả vốn là cựu sinh viên Việt Nam ở Rumani, chẳng hạn như là ông Phạm Viết Đào là 1 dịch giả nổi bật trong việc giới thiệu văn học Rumani tại Việt Nam. Ông đã dịch và xuất bản nhiều tác phẩm. Ví dụ như “Tình yêu hoang dã”, “Trở lại bến xưa”, thơ tình Mihai Eminescu, 1 nhà thơ nổi tiếng của Rumani. Người thứ 2 cũng học ở Rumani về và có nhiều công giới thiệu văn học Rumani đối với Việt Nam. Đó là PGS.TS Lê Nguyên Cẩn. Ông cho ra mắt cuốn Văn học Rumani giản lược, một công trình nghiên cứu giới thiệu tổng quan về văn học Rumani và đặc biệt ông đã dịch cuốn tiểu thuyết “Khu rừng những người bị treo cổ” của nhà văn Liviu Rebreanu. Còn dịch từ văn học Việt Nam sang tiếng Rumani, tác phẩm đầu tiên tôi phải kể đến là truyện Kiều của Nguyễn Du được Radu Moureanu dịch từ năm 1967, tập Nhật ký trong tù của tịch Hồ Chí Minh đã được nhà ngoại giao và nhà văn Constantin Lupeanu dịch từ nguyên bản chữ Hán. Do đó, tác phẩm này được đánh giá rất cao. Nói về số lượng dịch thuật thì có thể nói là văn học Rumani dịch sang tiếng Việt cũng như văn học Việt Nam dịch sang tiếng Rumani so với nền văn học khác được dịch sang tiếng Việt hoặc chiều ngược lại thì chưa nhiều nhưng các tác phẩm nổi tiếng hoặc có tầm quan trọng lớn đều đã được dịch sang tiếng Rumani.

Pv: Theo ông đâu là những yếu tố thúc đẩy hợp tác văn hóa giữa hai nước Việt Nam và Rumani tiếp tục phát triển.

Ts. Lê Thế Quế: Tôi nghĩ rằng là quan hệ hai nước đã trải qua 75 năm phát triển và giành được nhiều thành tựu đáng mừng. Do đó, sắp tới tiềm năng hợp tác văn hóa giữa hai nước là rất lớn. Tại sao tôi nói như vậy bởi vì tôi nghĩ là có 3 yếu tố. Thứ nhất là hai nước tuy cách xa nhau về mặt địa lý nhưng có nhiều điểm tương đồng về văn hóa. Do đó sẽ giúp cho việc giao lưu văn hóa,văn học, nghệ thuật diễn ra thuận lợi hơn. Thứ hai là chúng ta đã có kinh nghiệm hợp tác 75 năm qua và đã đạt được nhiều thành tựu rất đáng khích lệ. Thứ ba là hai bên đều mong muốn làm sâu sắc hơn mối quan hệ giữa hai nước nói chung và đặc biệt là quan hệ về văn hoá.

Pv: Xin cám ơn ông về cuộc trao đổi này.
Lê Huy - VOV5, 25 Tháng Năm 2025

Tin tức mới